महाज्ञानदीप पोर्टल – Maharashtra Knowledge Portal for Higher Education
महाराष्ट्र शासनाच्या उच्च व तंत्र शिक्षण विभागाने “महाज्ञानदीप” (Mahagyandeep Portal) हे ऑनलाइन शिक्षण पोर्टल सुरू केले आहे, जे राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2020 च्या अंमलबजावणीसाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. हे पोर्टल विद्यार्थ्यांना, शिक्षकांना आणि उच्च शिक्षण संस्थांना दर्जेदार शिक्षण साहित्य आणि ई-लर्निंग सुविधा प्रदान करते.
महाज्ञानदीप पोर्टल म्हणजे काय? (What is Mahagyandeep Portal?)
“महाज्ञानदीप” हे महाराष्ट्रातील उच्च शिक्षण आणि तंत्र शिक्षणासाठी एक अभिनव ऑनलाइन पोर्टल आहे, जे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या आवडीनुसार आणि व्यावसायिक गरजेनुसार अभ्यासक्रम निवडण्याची संधी देते. हे पोर्टल यशवंतराव चव्हाण मुक्त विद्यापीठ (YCMOU), मुंबई विद्यापीठ, शिक्षण विद्यापीठ कोल्हापूर, आणि SNDT विद्यापीठ यांच्यासह इतर महाराष्ट्रातील नामांकित विद्यापीठांच्या सहभागाने विकसित करण्यात आले आहे. या पोर्टलचा मुख्य उद्देश आहे:
- दर्जेदार अध्ययन साहित्य आणि ई-आशय उपलब्ध करणे.
- शिक्षकांना ई-आशय निर्मितीचे प्रशिक्षण देणे.
- जागतिक दर्जाचे अभ्यासक्रम विकसित करणे.
महाज्ञानदीप पोर्टलच्या वैशिष्ट्ये (Features of Mahagyandeep Portal)
- ई-लर्निंग व्यवस्था (E-Learning System): MKCL च्या सहाय्याने तयार केलेले Learning Management System (LMS) हे पोर्टलचे कणा आहे. यात विद्यार्थ्यांचा प्रवेश, प्रगती ट्रॅकिंग आणि श्रेयांक हस्तांतरण (Credit Transfer) सोप्या पद्धतीने होते.
- अभ्यासक्रम विकास (Course Development): विविध विद्यापीठांनी एकत्रितपणे अभ्यासक्रम डिझाइन, शैक्षणिक स्क्रिप्ट लेखन, व्हिडिओ शूटिंग आणि संपादन यावर काम केले आहे.
- गुणवत्ता हमी (Quality Assurance): YCMOU अंतर्गत मूल्यांकन, गुणवत्ता तपासणी आणि पोर्टल अपडेट्सची जबाबदारी सांभाळते.
- प्रशिक्षण आणि सहाय्य (Training and Support): शिक्षकांना ई-आशय निर्मितीचे प्रशिक्षण आणि विद्यार्थ्यांसाठी सहाय्यक सेवा उपलब्ध आहेत.
महाज्ञानदीप पोर्टलची कार्यप्रणाली (Working Mechanism of Mahagyandeep Portal)
- महासंघ (Consortium): सर्व सहभागी विद्यापीठांचा समन्वय साधणारा महासंघ या पोर्टलचे नियोजन करतो.
- SOP आणि मानके (Standard Operating Procedure): सर्व प्रक्रिया आणि शैक्षणिक गुणवत्तेची मानके निश्चित करण्यात आली आहेत.
- APAR ID आणि ABC प्रणाली: विद्यार्थ्यांचे श्रेयांक हस्तांतरण आणि प्रगती मॉनिटरिंगसाठी आधुनिक तंत्रज्ञान वापरले जाते.
- नोडल अधिकारी (Nodal Officers): प्रत्येक विद्यापीठात नोडल अधिकारी नियुक्त करण्यात आले आहेत जे समन्वयाची भूमिका बजावतात.
महाज्ञानदीप पोर्टलचे फायदे (Benefits of Mahagyandeep Portal)
- विद्यार्थ्यांना घरबसल्या उच्च शिक्षण मिळणे.
- शिक्षकांना राष्ट्रीय स्तरावर अभ्यासक्रम डिझाइन करण्याची संधी.
- महाराष्ट्रातील सर्व विद्यापीठांना एकाच व्यासपीठावर जोडणे.
- ई-लर्निंगद्वारे शिक्षणाची व्याप्ती वाढवणे.
महाज्ञानदीप पोर्टल कसे वापरावे? (How to Use Mahagyandeep Portal?)
- महाराष्ट्र शासनाच्या अधिकृत वेबसाइट (www.maharashtra.gov.in) वर भेट द्या.
- “महाज्ञानदीप” पोर्टलवर नोंदणी करा.
- LMS मधून आवडत्या अभ्यासक्रमाची निवड करा.
- MKCL च्या सहाय्याने प्रवेश प्रक्रिया पूर्ण करा आणि शिक्षण सुरू करा.
शासन निर्णय Mahagyandeep Portal आणि माहिती (Government Resolution and Details)
हा उपक्रम 17 एप्रिल 2025 रोजी शासन निर्णय क्रमांक संकीर्ण-2025/प्र.क.66/तांशि-2 अंतर्गत मान्यता मिळाली आहे. हा निर्णय डिजिटल स्वाक्षरीने साक्षांकित करण्यात आला असून, संकेतांक 2024089192022228306 आहे. अधिक माहितीसाठी महाराष्ट्र शासनाच्या वेबसाइटवर भेट द्या.
“महाज्ञानदीप” पोर्टल (Mahagyandeep Portal) हे महाराष्ट्रातील शिक्षण क्रांतीचे प्रतीक आहे. राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2020 च्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार हे पोर्टल ई-लर्निंग आणि उच्च शिक्षणात नाविन्य आणत आहे. विद्यार्थ्यांसाठी आणि शिक्षकांसाठी हे व्यासपीठ एक उत्तम संधी आहे. आजच या पोर्टलचा लाभ घ्या आणि आपले शिक्षण पुढे न्या!
महाज्ञानदीप पोर्टल (Mahajyotideep Portal), महाराष्ट्र शिक्षण (Maharashtra Education), ऑनलाइन शिक्षण (Online Education), राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2020 (National Education Policy 2020), उच्च शिक्षण (Higher Education),ई-लर्निंग (E-Learning), महाराष्ट्र विद्यापीठ (Maharashtra Universities), यशवंतराव चव्हाण मुक्त विद्यापीठ (Yashwantrao Chavan Maharashtra Open University – YCMOU), MKCL LMS (Maharashtra Knowledge Corporation Limited Learning Management System), अभ्यासक्रम विकास (Course Development)